Doanh nghiệp dầu khí chênh lệch ‘sâu’ số liệu trước và sau kiểm toán?

PVX: lỗ thêm 36 tỷ đồng sau kiểm toán, Ba năm liên tục lợi nhuận sau thuế âm

Báo cáo kiểm toán 2019 của Tổng công ty cổ phần Xây lắp Dầu khí Việt Nam (PVX) cho thấy, doanh thu thuần sau kiểm toán tăng 3% so với báo cáo tự lập, trong khi giá vốn giảm 1%, khiến lợi nhuận gộp chỉ còn ghi nhận lỗ 80 tỷ đồng so với con số 169 tỷ đồng trước kiểm toán.

Tuy nhiên, do các khoản chi phí đều tăng sau kiểm toán, đặc biệt chi phí quản lý doanh nghiệp tăng thêm 128 tỷ đồng khiến lỗ sau thuế lên tới 393 tỷ đồng, tăng thêm 36 tỷ đồng so với báo cáo tự lập.

Với kết quả này, PVX đã vào diện bị hủy niêm yết bắt buộc với 3 năm liên tiếp thua lỗ.

Ðáng nói hơn, đơn vị kiểm toán Deloitte đã từ chối đưa ra ý kiến với báo cáo tài chính của PVX do không thể thu thập được đầy đủ bằng chứng thích hợp để làm cơ sở đưa ra ý kiến kiểm toán.

Cụ thể, tính đến ngày 31/12/2019, PVX đang mang khoản lỗ lũy kế khoảng 3.899 tỷ đồng; nợ phải trả ngắn hạn vượt quá tài sản ngắn hạn khoảng 563 tỷ đồng; thiếu hụt vốn lưu động để thanh toán các khoản nợ đến hạn, nợ quá hạn thanh toán 1.011 tỷ đồng, chủ yếu là số dư gốc vay.

Kiểm toán viên cũng không thu thập được bằng chứng kiểm toán tại các đơn vị thành viên của PVX như Petroland, Khách sạn Lam Kinh, CTCP Kết cấu kim loại và lắp máy Dầu khí, Dự án Dầu khí Thái Bình, Dầu khí Ðông Ðô…

Trước đó, Deloitte đã từng từ chối đưa ra ý kiến đối với báo cáo tài chính bán niên soát xét năm 2019 của PVX sau khi chỉ ra 9 vấn đề tương tự.

Các yếu tố này dẫn tới nghi ngờ về khả năng tiếp tục hoạt động của PVX. Khả năng hoạt động liên tục của tổng công ty này phụ thuộc vào kế hoạch thu hồi các khoản công nợ, tái cơ cấu các khoản đầu tư, hoàn thành và quyết toán các công trình đang dở dang để thu hồi tiền, các hỗ trợ tài chính từ các cổ đông và các chủ nợ.

“Chúng tôi không thể thu thập được đầy đủ bằng chứng kiểm toán thích hợp về các kế hoạch hoạt động này. Do đó, chúng tôi không thể xác định được liệu báo cáo tài chính hợp nhất kèm theo được lập với giả định tổng công ty sẽ tiếp tục hoạt động liên tục có phù hợp hay không”, kiểm toán viên Deloitte cho hay.

Tóm lại, với kết quả kinh doanh thua lỗ liên tiếp trong 3 năm 2017, 2018, 2019 và bị kiểm toán từ chối đưa ra ý kiến với báo cáo tài chính hợp nhất năm 2019, cổ phiếu PVX chắc chắn sẽ bị hủy niêm yết bắt buộc.

Công ty cổ phần Ðầu tư hạ tầng và đô thị Dầu khí : Lợi nhuận giảm sâu 70%

Công ty cổ phần Ðầu tư hạ tầng và đô thị Dầu khí (Petroland, PTL) cũng nằm trong nhóm bị điều chỉnh giảm sâu lợi nhuận sau kiểm toán, với mức giảm 70% nhưng vẫn là số dương dù rất nhỏ (200 triệu đồng). Với kết quả này, PTL đã tránh được nguy cơ hủy niêm yết bắt buộc, khi đã lỗ trong 2 năm trước đó.

Ðây không phải là lần đầu tiên PTL thoát án huỷ niêm yết trong gang tấc. Trước đó, sau năm 2012 – 2013, sang năm 2014, PTL đã lội ngược dòng báo lãi hơn 2 tỷ đồng và tiếp tục được giao dịch trên sàn chứng khoán

Dẫu vậy, báo cáo kiểm toán lại cho thấy nhiều vấn đề trên báo cáo tài chính 2019 của Công ty. Cụ thể, đơn vị kiểm toán đã đưa ra 5 ý kiến ngoại trừ liên quan đến việc không xác định được tính chính xác của mục lỗ lũy kế; xác nhận bù trừ công nợ; khả năng thu hồi nợ cũng như trích lập dự phòng hàng tồn kho.

Ðáng chú ý, theo ý kiến kiểm toán, PTL chưa trích lập dự phòng giảm giá hàng tồn kho gần 1,6 tỷ đồng, dẫn đến khoản mục hàng tồn kho đang phản ánh theo giá gốc là 110 tỷ đồng, thay vì phản ánh theo giá trị thuần có thể thực hiện được.

Việc ghi nhận này chưa phù hợp với chuẩn mực kế toán. Nếu trích lập dự phòng hàng tồn kho, thì giá vốn hàng bán và lợi nhuận sau thuế sẽ tăng và giảm tương ứng 1,5 tỷ đồng.

Bên cạnh đó, trong năm 2019, PTL ghi nhận thu nhập là tiền đặt cọc cho việc chuyển nhượng vốn góp dự án nhà ở thương mại Tương Bình Hiệp từ CTCP Vạn Khởi Hành 4 tỷ đồng.

Việc ghi nhận khoản thu nhập này chưa phù hợp với chuẩn mực kế toán Việt Nam số 18. Nếu Công ty ghi nhận đúng theo chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán doanh nghiệp Việt Nam, thì khoản thu nhập khác và lợi nhuận sau thuế sẽ giảm 4 tỷ đồng.

Theo giải trình từ phía Ban lãnh đạo PTL, đối với khoản trích lập dự phòng hàng tồn kho, Công ty đang trong quá trình thương lượng với các chủ căn hộ thuộc Dự án Chung cư Dầu khí Mỹ Phú với giá bán phù hợp.

Do đó, Công ty cho rằng, không có dấu hiệu giảm giá hàng tồn kho còn lại nên không cần thiết phải trích lập.

Còn đối với khoản thu nhập từ tiền đặt cọc, lãnh đạo PTL giải thích, ngày 29/3/2019, Công ty đã ký biên bản thoả thuận phương án hoàn lại vốn góp với Vạn Khởi Thành với số tiền thu hồi cao hơn giá trị ghi sổ.

Theo đó, trong vòng 7 ngày kể từ ngày ký, Vạn Khởi Thành sẽ đặt cọc 4 tỷ đồng. Số còn lại sẽ được thanh toán trong vòng 3 tháng và 6 tháng tiếp theo.

Do Vạn Khởi Thành không thực hiện đúng cam kết thanh toán nên PTL đã thông báo thu hồi cọc và ghi nhận khoản thu nhập khác với số tiền là 4 tỷ đồng.

Hậu kiểm toán, cùng với những con số chênh lệch, hàng loạt vấn đề nội tại của các doanh nghiệp được chỉ ra.

Doanh nghiệp có nhiều lý do giải thích về sự chênh lệch số liệu. Tuy nhiên, không ít doanh nghiệp giải trình theo kiểu “cho có”, khiến cổ đông, nhà đầu tư thiếu thông tin, từ đó mất niềm tin vào doanh nghiệp.

Tồn tại dai dẳng trên thị trường từ mùa báo cáo này sang mùa báo cáo khác, dường như các cơ quản lý vẫn chưa thể đưa ra các giải pháp thiết thực để khắc phục tình trạng trên.

Thanh Nga (TH)/ Sở hữu trí tuệ